Lees je feiten of meningen?
Robbert Dijkgraaf zei het twee weken geleden in zijn column in het NRC. Feiten en logica zijn weer terug in de top van de Amerikaanse regering. Hij zegt het met grote opluchting. En uit zijn woorden spreekt een voorzichtige hoop.
Vragen aan jou:
Welke woorden in de bovenste alinea zijn feiten? Welke delen van de tekst worden weergegeven vanuit logica? Welke vanuit mening?
Ik analyseer het voor je. En misschien ga je er van schrikken. Of inmiddels al niet meer.
Robbert Dijkgraaf is een naam. Dit is een feit. Hij heet zo.
Twee weken is een feit, want de column van Robbert Dijkgraaf stond twee weken geleden, teruggerekend vanaf het moment dat ik dit schrijf, in het NRC.
NRC als krant is een feit. De column is een feit.
Feiten en logica zijn weer terug in de top van de Amerikaanse regering – Dit zijn mijn woorden waarmee ik de context van zijn uitspraak weergeef. Mijn perceptie van de tekst. Mijn mening.
Hij zegt het met grote opluchting – Dat is mijn perceptie van de tekst. Mijn mening.
En uit zijn woorden spreekt een voorzichtige hoop – Dat is ook mijn perceptie van de tekst. Mijn mening.
De enige feiten zijn dus Robert Dijkgraaf – twee weken – column – NRC.
De overige tekst is vanuit mijn mening.
Ons wereldbeeld gezien vanuit mening
‘ik geloof niet in feiten’
Op 8 september 2020 zei een vrouw in een reportage van Nieuwsuur ‘ik geloof niet in feiten’.
En ik schrok dat het nu al zo ver was. Deze stap zat er aan te komen na een jarenlange steeds verdergaande dominantie van sociale media waarin vooral meningen worden verkondigd. Meningen die door herhaling verworden tot alternatieve feiten. Wantrouwen dat complottheorieën voedt. Een emoji met een rood boos hoofd. Opinies die verwoord worden als logische gevolgtrekkingen. Desinformatie vanuit mening welke als feit wordt verkocht. Feiten die als fake news worden gelabeld.
Voor mij stapte ze een andere wereld in. Een wereld zonder feiten en logica. Een wereld, geregeerd door angst. Want ergens niet in geloven wordt gevoed door waarden die gegrond zijn op overtuigingen. En die overtuigingen worden gevoed door vertrouwen of door angst. Vanuit een mening. Een mening die met anderen die jou vertrouwd voelen, getoetst wordt en graag bevestigd. Of een mening die, in geval van angst, doorgedrukt en bevochten wordt. Het tegengeluid van wappies waar je weer van alles van kunt vinden.
In die wereld is er ja of nee. Goed of slecht. Ons of zij. Rechts of links. Meer of minder.
In die wereld zonder feiten zijn er oordelen vanuit opinies, zoals dat klimaatverandering niet bestaat.
In die wereld zijn er 70 miljoen mensen die stemmen op een politicus die niet op feiten gebaseerde meningen en overtuigingen verkondigt.
De Koninklijke Nederlandse Academie voor Wetenschappen leert ons: ‘Het ontkennen van feiten is de bijl aan de wortel van de democratie.’
Fake news en Lugenpresse hebben eenzelfde motivatie vanuit een verdeel- en heerstechniek, die ingegeven wordt door het aanwakkeren van angst, om zo een machtsbehoefte te faciliteren. En dit wordt niet verwoord vanuit feiten, maar wordt verkondigd met meningen en vanuit een overtuiging die de ene keer onbuigzaam is en de andere keer volledig tegengesteld aan eerdere uitingen, al naar gelang het de machtsbehoefte dient en de loopgraven verdiept. Geschiedenis heeft de neiging zich te herhalen als er niet van de feiten wordt geleerd. Is dit een feit of een mening? Het hangt af van de perceptie.
Percepties in een crisissituatie
Hannah Arendt pleit in haar boek “Waarheid en politiek” (1967) voor een strikte scheiding tussen feitelijke waarheden en verkondigde meningen. Feiten moeten als feiten verdedigd worden en niet vertrapt worden in een gevecht tussen meningen.
Vanuit mijn werk als communicatiespecialist en stressmanagement-consultant ben ik met cliënten in gesprek over percepties. Over het belang van een open mind die zicht heeft op alle zes de percepties: feiten, mening, gevoel, actie, reactie en reflectie, deze zes van elkaar kan onderscheiden en ertussen kan switchen.
Ik coach mensen en organisaties naar herstel van vitaliteit. Zodat flexibiliteit en veerkracht terugkomen en waardoor alle percepties weer bereikbaar worden. En iedereen ook de perceptie feiten weer voorhanden heeft, al is die perceptie niet dominant aanwezig.
Het valt me op dat de afgelopen maanden de lontjes korter zijn geworden en ik verwacht dat dat voorlopig niet zal veranderen. Dat betekent dat er steeds meer mensen zullen zijn die hun perceptie ‘feiten’ niet meer bereikbaar hebben. En omdat de dominantie van de perceptie ‘feiten’ maar bij ca. 25% van de mensen voorkomt, kan die onbereikbaarheid bij hevige stress dus wel oplopen tot bij 75% van alle mensen op onze aardbol.
En dat vind ik een enge situatie. Dat is mijn mening.
Meningen vallen op
Meningen vallen op; veel meer dan feiten.
Meningen vragen aandacht omdat ze gegrond zijn in een gevoel van (on)rechtvaardigheid.
Meningen geven vurige pleidooien in praatprogramma’s en stevige opinies in columns.
Ze zijn te vinden in pakkende one-liners en koppen in nieuwsberichten.
Ze voeden angst in een crisis, in een pandemie.
Een narcistische leider bereikt er zijn aanhangers mee.
Meningen kunnen tegenstellingen vergroten.
Meningen uiten zich in bijvoeglijke naamwoorden en bijwoorden, let er maar eens op.
Meningen doordrukken doe je vanuit angst. Angst dat het nog erger wordt; angst voor de dood; angst voor gevaar en ellende; angst voor onderdrukking. Op zowel sociaal-maatschappelijk, economisch als financieel vlak.
Feiten zijn rustig van aard. Ze zijn rationeel. Worden niet uitgeschreeuwd of vanaf de bühne luid verkondigd.
Een feit krijgt pas een emotionele lading door een mening.
Feiten zijn niet zo interessant voor social media, want feiten creëren geen volgers, worden niet gebruikt door influencers. Geven geen verhitte discussies die de kijkcijfers doen stijgen.
Feiten zijn te vinden in wetenschappelijke artikelen, in structuren en logische verbanden.
‘Feiten blijven binnen om waargenomen te worden.
Meningen gaan naar buiten om gehoord te worden.’
Ze zeggen altijd dat het tij een keer verandert. Dat de wal het schip keert.
Ik hoop dat dat snel gebeurt. Dat we niet immuun worden voor feiten en logica.
Meningen halen ons niet uit een conflict; uit een crisis; uit deze pandemie.
Feiten wel. En daarvoor moeten we ernaar kunnen luisteren. En dat kan alleen als we ontspannen in het gesprek zitten. Dat is een feit.
Ik wens je een plezierige dag vandaag!!
Hetty
Geef een reactie