Harde werkers
Half 7 in de ochtend. Ik roer in de havermoutpap die staat te pruttelen op het fornuis. Terwijl ik in het pannetje roer dwalen mijn gedachten naar het commentaar dat ik gisteren gegeven heb op de post van een huisarts. Ze wil voor haar patiënten zorgen en hun gezondheid bewaken. Ze voelt zich gefrustreerd door de regelgevingen van zorgverzekeraars en overheid. En ze is moedeloos door de geldgedrevenheid en korte-termijn focus waarop de protocollen zijn gebaseerd die haar werk nog zwaarder maken. Ik voel met haar mee. Ik voel mee met de professional die het werk wil doen waar ze met hart en ziel voor staat. En daarin tegengehouden wordt ipv gefaciliteerd en gemotiveerd.
Ook bij haar staat nu de havermout op het fornuis, rolt de granola in de kom of liggen de boterhammen in de broodrooster. Of misschien neemt ze zelfs geen tijd om te ontbijten en haast ze zich om haar kinderen te helpen op tijd op school te komen. En bedenkt ze dat ze ook nog even snel bij haar demente buurman langs moet gaan om te zorgen dat hij zijn medicatie voor vandaag heeft ingenomen. Ze heeft de thuiszorg immers beloofd een paar dagen in te springen.
Er zijn veel harde werkers in Nederland. Je hoort ze niet. En ze zijn zelf meestal ook niet zichtbaar. Ze doen wat gedaan moet worden.
Tijdschrijven is demotiverend voor harde werkers
Maandag geef ik een training aan een MT dat van haar medewerkers vraagt om meer zichtbaar te zijn en van zich te laten horen. Om zo processen te kunnen monitoren en controleren en op inhoud te kunnen sturen. Tijdschrijven is ingevoerd. Wekelijkse online 15 minuten durende ‘update van de werkvloer’ teamsessies zijn al in de lucht. Maar het animo daarvoor is laag en het tijdschrijven blijkt iets te zijn dat de medewerkers niet vanzelfsprekend oppakken.
Die laatste constatering ga ik maandag vanuit kennis over gedrag en communicatie en vanuit mijn expertise met teamdynamiek verklaren. Ik kan het ook uit eigen ervaring bevestigen. In de 10 jaar die ik in de 90-er jaren als bestuurssecretaresse bij de Provincie Utrecht heb gewerkt, vergat ik simpelweg om te klokken bij binnenkomst en weggaan. Want ik was op de fiets naar mijn werk al in gedachten aan het werk. En ook bij het weggaan zag ik het apparaat over het hoofd omdat ik nog aan het nadenken was over de losse eindjes van die dag of aan hetgeen thuis op me stond te wachten. En vooral: ik vond het zo’n onzin-maatregel!
Specifieke karaktereigenschappen
Net als velen met mij ben ik van nature toegewijd, gedreven, voel ik me verantwoordelijk voor de taken die ik heb en zet ik altijd een stapje extra als het moet en kan, thuis en op het werk. Dus controle via ‘klokken’ voelde voor mij als een systeem dat controleert of ik wel echt hard werk. Tijdschrijven heeft hetzelfde effect. Serieus… We kunnen niet anders. We zijn harde werkers. Zo zijn harde werkers gebakken.
Deze karaktereigenschappen gelden voor alle harde werkers. In de zorg, in het onderwijs, op kantoor, in het vervoer en waar dan ook. Ze zijn intern gemotiveerd en willen heel graag intrinsiek gemotiveerd aan het werk.
Als er een doel is gesteld op een bepaalde tijd, dan organiseren ze bila’s en overlegstructuren, gaan ze plannen en structureren, denken ze logisch na, zijn ze collegiaal en toegewijd en werken ze constructief samen. En wat daarvoor nodig is vanuit MT, bestuur, directie of leidinggevende is een systeem en zijn afspraken die faciliteren met een sturing op hoofdlijnen en doel. Meer niet. ‘Leiding geven aan professionals? Niet doen!’ schreef Mathieu Weggeman inmiddels al 15 jaar geleden.
Harde werkers werken niet primair voor het geld
En nee, je hoort ze niet, de harde werkers. Ze doen het. Ze regelen het. Ze staan klaar, voor dag en dauw en tot diep in de nacht. Het zijn de ‘oliemannetjes’ van iedere maatschappij.
Het is de thuisbezorger die nog laat in de avond vriendelijk aan de deur verschijnt.
Het is de leerkracht die al heel vroeg in de ochtend op school voorbereidingen treft of in het weekend nog even een ouder spreekt.
Het is de beleidsmedewerker die uren en uren achter elkaar een Raadsbesluit voorbereidt.
Het is de apotheker die op zondagavond in een donkere apotheek geconcentreerd euthanasiemedicatie aan het bereiden is voor de huisarts die de volgende dag om 08.00 uur hun patiënt gaat bijstaan.
Het is de SEH-arts die geen pauze neemt omdat het volgens haar niet kan nu.
Het is de personal coach die op zaterdagochtend administratie aan het doen is en ontdekt dat de weekagenda van de volgende week weer overladen is met client-gesprekken en zich zorgen maakt over de maatschappelijke ontwikkelingen.
Het is de moeder zonder nachtrust die naar haar werk fietst in de ochtendspits.
Het is de boer die midden in de nacht op het veld het hooi binnenhaalt omdat er toch regen is voorspelt de volgende dag.
En zo kan ik nog pagina’s lang doorgaan. Ben benieuwd aan wie jij denkt en welke aanvulling jij hebt.
En nee, zij zijn zelf niet zichtbaar. Daar hebben ze ook geen behoefte aan. Profileren, statusgevoeligheid, ‘kijk mij eens goed doen’, werken puur om het geld of een bonus, het zit niet dominant in hun persoonlijkheidsstructuur.
Harde werkers en onaangename spanning (lees: stress)
Harde werkers zijn geneigd om te focussen op problemen en zaken die af moeten. Ze zijn van nature niet gefocust op het vieren van successen en het benoemen wat gelukt is. Omdat ze daar geen tijd aan willen verliezen en al weer met het volgende op het to-do-lijstje bezig zijn.
Harde werkers hebben een persoonlijkheidsstructuur die vatbaar is voor overspannenheid en burn-out. En ze zijn een kei in het downgraden van alarmbellen, zoals ik de stress-signalen vaak noem.
- ‘Natuurlijk is het te veel, maar iemand moet het toch doen’
- ‘Ik ben de enige nog die hier ervaring mee heeft, dus alles hangt aan mij en dat snap ik’
- ‘Als ik omval, dan gaan we de deadline nooit halen, dus er zit niks anders op dan doorgaan’
- ‘Ik kan ze niet teleurstellen, want ze verwachten en hopen dat ik de zaak rechttrek en dat kan ik ook’
- ‘Ik weet dat ik op het randje zit, maar over een paar weken wordt het rustiger, dus het komt wel goed’
- enz..
Herken je er eentje (of meer)? Pas dan op!
Harde werkers, emoties en gevoelens
Als harde werkers omvallen, dan zijn hun grenzen al lang overschreden. Ze ervaren dan paniek, wanhoop en depressie. Hun stress uiten ze lang niet altijd. Ze zijn al langer gefrustreerd boos, voelen een gerechtvaardigde verontwaardiging en ervaren verdriet, want ze ergeren zich en voelen zich slachtoffer. En ondertussen gaan ze door. Moeten ze door van zichzelf, zoals bovenstaande zinnen duidelijk maken.
De emoties maskeren hun werkelijke gevoelens. Ze hebben dan al heel lang het gevoel niet serieus genomen te zijn en niet gewaardeerd te worden voor hun productieve en toegewijde werk en om wie ze zijn als mens. Ze ervaren verdriet om verlies aan competentie (‘had beter gekund’). Angst door het niet meer kunnen vertrouwen op datgene wat ze nodig hebben om hun werk goed te kunnen doen (‘dat ze nog steeds niet in de gaten hebben dat het zo niet werkt’). En ze ervaren een boosheid naar zichzelf toe dat ze toch weer over hun eigen grenzen zijn gegaan (‘ik ben ook eigenlijk wel gek om nog door te gaan’).
Harde werkers en zichtbaarheid – wat ze doen is niet vanzelfsprekend!
En soms, vaak, heeft de buitenwereld dit allemaal niet in de gaten, want harde werkers buffelen door.
Het punt bij harde werkers is dat zij zelf niet zo zichtbaar zijn. We herkennen hen aan wat hun werk laat zien. En dan komen we bij een interessant issue: wij Nederlanders focussen vooral op wat niet goed is. Op wat niet af is. Op fouten. Op wat echter beter kan. En steeds meer op controle van processen. En daardoor ligt onze focus niet op het werk van harde werkers!
Want wat harde werkers doen is goed, is waardevol, is af en ik wil niet zeggen altijd foutloos, maar er is wel alles aan gedaan om alles kloppend te maken. Hun werk is zorgvuldig, gestructureerd, op tijd, afgestemd dienstbaar. En dus valt het ons niet op. Zien we het als vanzelfsprekend. Het is toch normaal dat de vuilnisbakken op straat weer leeg zijn, dat de receptioniste zoals altijd vriendelijk en attent is, dat de operatiekamers draaien, dat de docent goed voorbereid de klas in stapt, dat jouw lievelingsbrood in de broodtrommel ligt.
Wat harde werkers doen is niet vanzelfsprekend.
Het vraagt inzet, concentratie en focus.
Wat harde werkers van ons nodig hebben is om gefaciliteerd te worden om hun competentie en toewijding te kunnen waarmaken.
Waardeer harde werkers!
Jij kent vast ook harde werkers. En als je om je heen kijkt, dan zie je hun werk. Werk dat je kunt waarderen. Waar je een compliment over kunt uitspreken. Dat is goud waard, want het geeft hen de positieve energie en de flow waar we als maatschappij blij van worden.
Als leidinggevende of organisatie kun je harde werkers faciliteren in wat zij nodig hebben om te floreren in waar ze goed in zijn. Wat vruchten afwerpt op de korte en lange termijn zijn goede arbeidsvoorwaarden, het bieden van flexibiliteit, autonomie en vertrouwen en het geven van aandacht aan de mens in de werknemer.
Harde werkers: waardeer jezelf!
De kans is groot dat je er zelf ook eentje bent, want we zijn met velen. We zijn zelfs ruim in de meerderheid.
Erkenning krijgen die klopt bij waar jij behoefte aan hebt is heel plezierig.
En tegelijkertijd, het allerbelangrijkst voor de harde werker is om waardering aan zichzelf te geven. Om het oer-Hollandse gezegde: ‘doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’ te vertalen naar ‘doe maar gewoon door jezelf een compliment te geven voor de energie die je steekt in wat je doet’.
Vul je eigen batterij door jezelf te waarderen, zodat je minder afhankelijk bent van waardering door anderen. Dat scheelt negatieve gevoelens (teleurstelling, frustratie) en helpt je om er meer ontspannen in te staan. En de bonus daarvan is, dat de ontspannen communicatie die daarbij hoort niet klagend is of gefrustreerd, maar positief vragend en opbouwend naar een oplossing. Waardoor mensen graag naar je luisteren.
Dus: Doe eens gek, sta nu, ja nu, eens even een paar seconden stil bij
WAT AFGELOPEN WEEK IS GELUKT, IS AFGEKOMEN,
IS GOED GEGAAN, ONDANKS ALLES, DANKZIJ MIJN INZET
En nee, het was niet perfect, maar zoals Salvador Dali al zei “have no fear of perfection, you’ll never reach it”.
Perfectie is, zoals ik het vaak uitleg aan de mensen die ik coach en training geef, de som van de optimale inzet van jezelf + de optimale inzet van de ander + de optimaliteit van de situatie van dat moment. En nee, deze drie elementen zijn totaal helaas nooit 300%. Prent dat in en focus op het reëel optimaal haalbare.
Dus even praktisch in een rijtje van drie aandachtspunten:
- Geef jezelf de waardering en complimenten voor jouw harde werk, je inzet en moeite. Waardering voor het feit dat je ondanks alles wat tegenzit en anders liep er toch in geslaagd bent om te bereiken wat is bereikt. En adem dat gevoel tevreden in.
- Focus op wat reëel mogelijk is, deal met verlies (van competentie, perfectie) en zie jouw angst onder ogen en communiceer dit. Dit maakt je minder afhankelijk van complimenten en waardering van anderen en wat jij ervaart in de context wordt ook voor de ander helder. Je zult zien dat je hierdoor begrip en vertrouwen krijgt en lekkerder in je vel zit.
- En ben daarnaast open en transparant in hoe jij de context ervaart en wat jij mist als het om facilitatie en motivatie door de ander gaat. Want de ander ‘kan het niet altijd ruiken’ wat je effectief nodig hebt en wat jouw psychologische behoeften zijn.
Gewoon doen! Want ik gun het je dat het goed met je gaat. We hebben elkaar zo nodig bij alles wat er speelt in ons leven en in de wereld.
Harde werkers in het MT
En ik, ik ga maandag met het MT aan de slag zodat zij hun harde werkers beter begrijpen en kunnen faciliteren. En het zou zo maar kunnen dat, via de inzichten, de kennis en praktische handvatten die ik hen geef, er snel begrip komt over wat werkt en wat niet. Waarom? Omdat ik heb geconstateerd dat zij zelf eigenlijk ook wel harde werkers zijn:-)
Geef een reactie