LUISTEREN IN TIJDEN VAN CRISIS
Een gratis cursus voor jou – in 7 delen
Vandaag DEEL 5: “IK HOOR JE EN IK LUISTER NAAR JE”
Echt kunnen luisteren door de perceptie’talen’ te beheersen
Zoals ik gisteren al zei in deel 4 van deze reeks is het voor echt kunnen luisteren en elkaar begrijpen essentieel dat we kunnen afstemmen op de ‘taal’ van de ander. De perceptie. De bril waarmee de ander de wereld in kijkt. Zijn/haar gezichtsveld.
De perceptie die iemand heeft weerspiegelt zich in een verhaal met specifieke woorden en beelden dat iemand vertelt. Een verhaal dat bepaalde delen van de werkelijkheid belicht en andere delen vervaagt. Op deze manier wordt de werkelijkheid weergegeven zoals hij/zij die waarneemt. Ik ga het je uitleggen.
En zijn (maar) zes percepties.
En we hebben ze alle zes, wij allemaal.
De voorkeur voor welke perceptie wisselt per persoon. En daarom zit je met sommige mensen meteen op ‘1 lijn’ en bij anderen niet. Ik hoor dan vaak ‘ik heb gewoon geen klik met haar’ of ‘ik begrijp hem echt niet.’
We hebben allemaal een voorkeursperceptie en die bepaalt hoe we iets verwoorden. Welk verhaal we vertellen. Als je dus luistert naar hoe iemand zegt wat ie zegt, dan kun je die voorkeursperceptie opvangen, herkennen. Waardoor je de ander beter begrijpt en dus echt kan luisteren. En – zo nodig – jouw woorden op die perceptie kan afstemmen.
En je kunt leren om de percepties van waaruit jij van nature niet zo vaak ‘je verhaal vertelt’, te ontwikkelen. Zodat het je minder energie kost om die perceptie te pakken (het wordt zelfs leuk, interessant of fijn een gesprek op die manier:-) en waarmee je de ander in de gelegenheid stelt om nog beter naar jou te kunnen luisteren.
Dit is ondermeer waar ik met cliënten en teams aan werk en ik heb je beloofd om je vandaag daar de eerste inzichten en kennis in te geven.
Okay, daar gaan we.
Eerst maar eens even een stukje theorie.
De theorie is onderdeel van het Process Communication Model. PCM wordt ook wel rocketscience genoemd, omdat het is ontwikkeld voor NASA in de jaren ’70 van de vorige eeuw toen er bemande ruimtevluchten kwamen en NASA niet wilde dat daar boven in die kleine capsule stress uit zou breken door miscommunicatie, want dan zou zo maar zo’n missie kunnen mislukken.
De zes percepties
1. Gedachten
Als je vanuit de perceptie ‘gedachten’ de wereld waarneemt, dan bekijk je alles met de bril van logica.
Je hebt behoefte aan feiten.
Van daaruit identificeer je en categoriseer je.
Structuur, informatie en tijdsplanning is belangrijk.
De woorden die je vanuit deze perceptie gebruikt zijn o.a.
“Ik denk…” ”Welke mogelijkheden..?” “Betekent dat…?” “Wie..?” “Wat..?” “Wanneer…?” “Waar…?”
“De feiten die bekend zijn over deze crisis ….” “De informatie …..” “In de eerste plaats …., in de tweede plaats ….” “….gegevens…. “ “De tijdsplanning ….”
2. Mening
Als je vanuit de perceptie ‘mening’ de wereld waarneemt, dan bekijk je alles met de bril van normen en waarden.
Je hecht veel waarde aan vertrouwen.
Van daaruit bekijk je mensen en situaties op basis van jouw overtuiging.
Loyaliteit en betrokkenheid vind je heel belangrijk.
De woorden die je vanuit deze perceptie gebruikt zijn o.a.
“Naar mijn mening is het belangrijkste in deze crisis….” “we zouden….” “Ik geloof….” “…respect…” “…waarden…” ”…bewondering..” “…overtuiging…”“…toewijding’’ “…vertrouwen…” “De publieke opinie ….” “Ik vind het vreemd ….”
3. Gevoelens
Als je vanuit de perceptie ‘gevoelens’ de wereld waarneemt, dan bekijk je alles met de bril van mededogen.
Je hebt behoefte aan persoonlijke relaties.
Van daaruit voel je mee met mensen en hun situaties.
Familie en vriendschap zijn belangrijk.
De woorden die je vanuit deze perceptie gebruikt zijn o.a.
“Ik voel…” “Ik voel me gemakkelijk…” “Ik maak me zorgen om …” “…gelukkig…” “…verdrietig…” “Ik hou…” “…dichtbij…” “…comfortabel…” “…gezellig …” “Wat fijn…..”
4. Reflectie/In-actie
Als je vanuit de perceptie ‘reflectie’ de wereld waarneemt, dan bekijk je alles met de bril van verbeelding en fantasie.
Je waardeert richting en sturing.
Je vormt op basis van jouw reflecties een beeld van iemand of van een situatie. En dat kan out-of-the-box zijn.
Privacy en eigen ruimte en eigen tijd zijn heel belangrijk.
De woorden die je vanuit deze perceptie gebruikt zijn o.a. “Wacht even, ik heb een idee…” ”Als ik het zo aanpak, ja dat gaat werken…” “Wat er nu in me opkomt, is dat we ……” ““Als ik er zo over na denk, dan zou deze crisis …”
5. Reacties
Als je vanuit de perceptie ‘reacties’ de wereld waarneemt, dan bekijk je alles met de bril van humor en plezier.
Je hecht veel waarde aan plezier, aan luchtigheid.
Van daaruit bekijk je de wereld door een filter van leuk/niet leuk en van voorkeur/afkeur.
Spontaniteit en creativiteit …. o ja!!! 🙂
De woorden die je vanuit deze perceptie gebruikt zijn o.a.
“wauw!” “Ik vind het leuk …” “ik vind dit gewoon stom….” “grappig” en je gebruikt woorden die ‘in’ zijn en originele uitdrukkingen.
6. Acties
Als je vanuit de perceptie ‘acties’ de wereld waarneemt, dan bekijk je alles met de bril van charme.
Je hecht veel waarde aan initiatief nemen en dingen doen.
Je leert door te ervaren en door dingen te laten gebeuren.
Aanpassingsvermogen, zelfverzekerdheid en zelfstandigheid zijn essentiële elementen voor jou.
De woorden die je vanuit deze perceptie gebruikt zijn o.a.
“Ga ervoor.” “…. schot in de roos ….” “Laat het gebeuren …” “Genoeg gepraat, aan de slag!” “…. doen we …” “Uiterste …”
Kun je n.a.v. dit lijstje al ontdekken wat jouw voorkeursperceptie is?
Met welke bril(len) op kijk jij bij voorkeur naar zaken, naar anderen, naar de crisis?
Ben je in deze crisis op de eerste plaats op zoek naar feiten en ga je structureren, vind je er vooral wat van en ben je betrokken bij belangrijke initiatieven, neemt je gevoel de regie en ga je liefdevol zorgen voor anderen, overdenk je veel waarbij je zaken met elkaar verbindt en mogelijkheden voor out-of-the-box oplossingen in je opkomen, moet(!) je af en toe een grappig filmpje kijken en zoek je de mensen op met dezelfde humor als jij, of ben je vooral een doener die nu voortvarend aan de slag gaat en al doende ervaart en leert.
Wat is bij jou dominant?
En vooral: wat is bij jou dominant als je niet lekker in je vel zit: als je moe bent?
Want – dit maakt het nog interessanter om hier kennis van te hebben – hoe minder energie jij hebt, hoe minder percepties je toegankelijk hebt om te gebruiken. Uiteindelijk blijft er eentje over. En dan liggen miscommunicatie, onbegrip, fouten en uiteindelijk conflicten op de loer. En in een crisis kan dat levensgevaarlijk zijn.
Herken je voorkeurspercepties in jouw partner, je kind, je collega …. en is die voorkeur hetzelfde als die van jou of anders? En wat betekent dat voor jullie contact. Voor de wijze waarop jullie in deze crisis staan? Voor het echt kunnen luisteren naar elkaar?
En als die voorkeurspercepties heel verschillend zijn, wat gebeurt er dan dus (voorspelbaar) als jullie moe zijn of niet lekker in je vel zitten? Hoe bereiken jullie elkaar dan nog? Wat gebeurt er dan met echt luisteren naar elkaar? Hoe is dan de samenwerking? Wat gebeurt er organisatorisch?
Luisteren naar hoe iemand zegt wat ie zegt
Luisteren naar hoe iemand zegt wat ie zegt geeft je dus informatie over de perceptie van de ander. Je krijgt daarmee informatie over wat voor de ander belangrijk is; waar de ander met name waarde aan hecht. Hoe de ander er in staat.
Echt kunnen luisteren naar hoe iemand zegt wat ie zegt en daarmee de perceptie van de ander begrijpen voorkomt miscommunicatie. Het voorkomt gedoe, om elkaar heen werken. Je voorkomt onbegrip, misverstanden, fouten en stressreacties.
Je hebt energie nodig, je moet lekker in je vel zitten om te kunnen switchen tussen de percepties. Zodat je niet alleen jouw voorkeursperceptie voorhanden hebt, maar heel flexibel ‘alle zes de brillen op kunt zetten’.
Dat vraagt ook je bewust zijn van die percepties. Een voorbeeld n.a.v. de theorie van hierboven:
“Er is nog vier weken social distancing. Ik denk dat ..…”
zou je deze zin eens af willen maken…..
Okay. Je hebt de zin afgemaakt.
En je hebt waarschijnlijk 1 perceptie gekozen.
Grote kans dat dit jouw voorkeursperceptie is of een van jouw voorkeurspercepties die je op dit moment voorhanden hebt.
Welke was/waren het?
Dit is zo’n zin waarbij het er helemaal van af hangt wat er na komt. En dat kunnen alle percepties zijn.
Ik denk dat …..dat feitelijk klopt.
Ik denk dat …..dat niet het belangrijkste is nu om over in te zitten.
Ik denk dat …..dat zwaar wordt voor mensen want dat voelt niet goed.
Ik denk dat …..het op een andere wijze wel eens anders zou kunnen lopen als ik er zo over nadenk.
Ik denk dat …..dat echt balen is!
Ik denk dat …..dat een goed plan is.
Als je vandaag of in het weekend een rustig moment hebt, laat het dan eens tot je doordringen. Wat is jouw voorkeursperceptie en dus ….. hoe luister jij van nature? Waar let je niet op en hoor je dus wel, maar waar luister je niet naar.
En hoe is dat in contact met de ander?
Vanuit welke perceptie zou je die ander wel kunnen bereiken? M.a.w. ga eens luisteren ‘met andere oren”. Let op de woorden die de ander veel gebruikt. Welke perceptie destilleer je daar uit. En – als je er zelf bij kan – tune daar vanuit perceptie eens op in en ontdek dan wat er gebeurt. Wat er gebeurt met echt kunnen luisteren naar elkaar; met onderling begrip.
En alsjeblieft ….. blijf daarin jezelf. Geen trucjes. Dat werkt niet. Zal ik je uitleggen in deel 6.
Mijn perceptie actie is het minst bereikbaar bij mij. Dus als ik moe ben en iemand zegt tegen mij “Hetty, ik heb een uitdaging voor je.” dan krijg ik daar absoluut geen energie van. Dan kan ik die bril niet opzetten. Als ik dan vanuit mijn eigen voorkeursperceptie gevoel zou antwoorden en de ander kan niet naar die perceptie switchen, nou, dan zou het zo maar kunnen gebeuren dat die ander mij maar een watje vindt. En dan is het niet meer gezellig voor mij en de ander zoekt iemand anders om een uitdaging mee aan te gaan:-). Ons gesprek loopt dood.
Okay dus, ga maar eens ontdekken …. oefenen ……. uitproberen ………. doe eens gek ………. als het goed voelt ……. hoe dat werkt met percepties. En als je vragen hebt of meer wil weten, stuur me een mailtje via info@hjtc.nl
Want mede door het echt kunnen luisteren naar elkaar komen we samen in de modus te staan die ons helpt om goed en snel door deze crisis heen te komen.
Volgende week maandag neem ik je verder mee in deel 6: “LUISTEREN – WOORDEN, TOON, GEBAREN, HOUDING, GEZICHTSUITDRUKKING”
En leer ik je de eerste inzichten en kennis over alle persoonlijkheidsaspecten en waarom ze zo belangrijk zijn voor het echt kunnen luisteren in tijden van crisis.
Als je wilt kun je je er vast op voorbereiden. Denk eens na: Hoe is het voor je om zaken vooral via de mail te laten lopen? Hoe is het voor je om vergaderingen via zoom of skype te hebben i.p.v. met elkaar in een ruimte? Wat zijn voor jou de voordelen van oogcontact?
Als je de andere ‘afleveringen’ van deze cursus niet wil missen, stuur dan een berichtje naar mijn mailadres info@hjtc.nl, dan krijg je ze automatisch in jouw mailbox.
En als je denkt dat deze cursus ook interessant is voor mensen in jouw omgeving, dan zou ik het waarderen als je dit blog wil delen met jouw volgers op social media.
Voor nu, zorg goed voor jezelf en voor elkaar!
En ik wens je een ontspannen weekend.
Hetty
Hetty Jansen-Verhagen, HJTC
Utrecht, 27 maart 2020
CIL – inleiding (5/7)
Linkedin / Facebook
Geef een antwoord