LUISTEREN IN TIJDEN VAN CRISIS
Een gratis cursus voor jou – in 7 delen

Vandaag DEEL 3: “IK HOOR JE WEL, MAAR IK LUISTER NIET ECHT”.

“Zijn ze de lock-down nou opzettelijk aan het saboteren?” 
“Nu je dat zegt…., weet je wat ik gisteren nog meemaakte …..” 
“Ze willen niet luisteren!” 
“Je bent duidelijk over je toeren!” 
“Ja, nogal logisch, ze werken me bewust tegen.” 
“Ben je moe soms? Weet je wat je moet doen ……” 
“Zie je wel, jij snapt mij ook al weer niet!” 

Aannames, interpretaties, het niet onbevangen kunnen luisteren naar de ander.
Het is ons allemaal bekend.

Aannames en interpretaties, we hebben ze allemaal.
En ieder van ons neemt wel eens een gesprek over of luistert niet onbevangen, omdat er in het hoofd al een mening wordt gevormd of dat wat er gezegd wordt gelinkt wordt aan een eerdere situatie of – en vlak dat niet uit – omdat je het goed bedoelt.

Al met al, aannames, interpretaties, niet onbevangen luisteren, het verhindert een open communicatie. Er komt vrij snel ‘ruis op de lijn’ zoals ik dat naar mijn cliënten toe benoem. Miscommunicatie. Gedoe. Stressgedrag. De positieve energie en de openheid gaan uit het contact. De motivatie verdwijnt. En dat is, zeker nu in deze tijd, niet wat we willen (hey, en dit is een aanname van mijzelf:-)).

Aannames

Van Dale definieert een aanname als een veronderstelling.

Zoals gezegd hebben we allemaal aannames. Ze beïnvloeden hoe we denken en wat we doen. Een aanname kan samenwerking verstoren en effectiviteit sterk verminderen.
Zoals bij deze aanname: “Zijn ze de lock-down nou opzettelijk aan het saboteren?”
Dit is een veronderstelling. Hier komt ‘ruis op de lijn’ en het vraagt tijd en energie om deze zin weer in de juiste context te krijgen, zodat de samenwerking weer soepel loopt. Als dat al lukt, want er kunnen nieuwe aannames opduiken zoals in het rijtje hierboven.

Aannames zijn aanwezig bij alles wat we zeggen en wat we doen. Het is een projectie van jou op de ander, op de situatie.

Vanuit jouw normen en waarden
“Ze willen niet luisteren!”
Hier wil je in feite zeggen dat je vindt dat ze moeten doen wat je zegt en dat ze de verantwoordelijkheid moeten nemen, zoals jij die ook neemt.
Je luistert niet vanuit openheid. Jouw luisteren is verstoord door een veronderstelling, een aanname.

Vanuit jouw pijnpunten uit het verleden.
Ken je de zin “zie je wel, jij snapt mij ook al weer niet.”
Dat is er zo eentje. Je sorteert voor op een (vervelende) ervaring uit het verleden die nu wel weer waarheid zal zijn geworden.
Je luistert dan niet echt. Jouw luisteren is verstoord door een veronderstelling, een aanname.

Interpretaties

Van Dale definieert een interpretatie als vertolking, verklaring, uitlegging.

In communicatie kan er van alles mis gaan. Als je al geen aannames doet, dan kan het zo maar zijn dat je interpreteert. Dat je gefrustreerd raakt door iets wat er feitelijk niet is. Dat je iemand onterecht beschuldigt van iets wat jij denkt dat zo is, of dat je conclusies trekt die niet op feiten gebaseerd zijn. Zoals bijv. “Ben je moe soms” of “Je bent duidelijk over je toeren”.

Op het moment dat de ander interpreteert en zegt “Ben je moe soms” reageer jij, afhankelijk van jouw persoonlijkheidsstructuur (vaak onbewust, want je brein reageert in een fractie van een seconde!), met een korrelig/verschrikt/beschaamd/verbaasd “Nee, hoezo?”. Zeg dit zinnetje maar eens hardop vanuit die 4 verschillende emoties. De toon en het onderliggende gevoel wat je erbij krijgt is volledig anders. En de uitwerking op de ander ook.

“De hardste strijd ontstaat niet doordat mening op mening botst, maar als twee mensen hetzelfde zeggen en er over de interpretatie van datzelfde wordt gevochten.”
– Soren Kierkegaard

Je kent vast wel die plaatjes met optische illusies. Het plaatje waarin de een het konijn ziet en de ander de eend. Het plaatje waarin de een de oude vrouw ziet en de ander de jonge vrouw. Het plaatje waarbij de een het cijfer 6 ziet en de ander het cijfer 9.

Zo is het ook met interpretaties. Je hoort en ziet een bevestiging van iets wat je herkent. Wat in de neurologie wordt aangeduid als het volgen van een ‘breinpad’. En dan wordt de zin: “Zie je wel, jij snapt mij ook al weer niet!” op dat breinpad geplaatst. Omdat ook gisteren en vorige maand en vroeger op school mensen je niet begrepen en dat breinpad, wat zich in jouw hoofd heeft gevormd, nu weer geactiveerd wordt. En van een modderig zandpaadje inmiddels een goed onderhouden snelweg is geworden. Wat er dan weer voor zorgt dat jij daar heel soepel en snel over kunt bewegen met jouw gedachten.

Onbevangen luisteren naar elkaar

Aannames en interpretaties verhinderen onbevangen luisteren naar elkaar. Echt luisteren naar elkaar.
Ze creëren misverstanden. Want er is wellicht helemaal geen sprake van onwil of de ander staat er gewoon anders in.
Ze creëren een vervormde kijk op de werkelijkheid doordat je selectief waarneemt.
Aannames en interpretaties verhinderen een soepele samenwerking en effectieve besluitvorming.
Want ze effenen de weg naar miscommunicatie. Het zijn energieslurpers. Ze veroorzaken conflicten. Je wordt er moe van en anderen worden er moe van.

Waardoor is onbevangen luisteren tegenwoordig nog lastiger?

Onbevangen luisteren is zeker de laatste jaren een uitdaging geworden. (Is dit een aanname van mij vraag ik me terwijl ik dit typ af??)
De media staan vol aannames en interpretaties. Er is iemand in de VS die daar bij uitstek een grootheid in is. En als je op twitter kijkt, dan struikel je over de aannames en interpretaties.
Vanuit een selectieve waarneming hebben we de neiging om aannames te doen en te interpreteren en oordelen. En dat oordeel of die vaststelling wordt weer bevestigd door onze eerdere aannames en interpretaties. En dan ineens worden het – door de constante herhaling (weet je nog, dat breinpad) in ons hoofd feiten. En die feiten zijn onze waarheid.
Organisaties faciliteren ons in het selectief waarnemen. Facebook is daar een mooi voorbeeld van. Van een aantal van mijn ‘vrienden’ krijg ik steeds posts te zien. Van anderen niet. Van producten die ik op internet heb aangeklikt, krijg ik op facebook, op mijn nieuwspagina en op allerlei andere pagina’s ongevraagd informatie. Of ik nou de prullenbak allang heb gekocht of niet, ik krijg gedurende een periode steeds advertenties van prullenbakken te zien.

Het kleurt allemaal onze waarneming. En dus ons onbevangen kunnen luisteren; ons echt kunnen luisteren naar elkaar.

Onbevangen luisteren in tijden van crisis is essentieel

Onbevangen luisteren in tijden van crisis is essentieel voor het effectief oplossen van problemen, voor het onderhouden van het intermenselijke contact waar we energie van krijgen. Voor compassie en begrip.
Dus zou ik je willen voorstellen: ga het gesprek aan. Zonder vooroordelen. Ben je bewust van jouw aannames en interpretaties. Dat vraagt reflectie en je kwetsbaar opstellen. En dat vraagt echt luisteren. Moed. Lef. En dan kom je erachter dat je het misschien helemaal mis had of niet. Dat de ander vanuit een andere gezichtshoek de zaak aan het bekijken is en dat daar ook goede elementen inzitten. En dat moet je dan durven erkennen. En dat jullie er samen uitkomen en goede besluiten gaan nemen.

Hierdoor komen we samen in de modus te staan die ons helpt om goed en snel door deze crisis heen te komen.

Morgen neem ik je verder mee in deel 4: “IK HOOR JE WEL EN IK WIL GRAAG NAAR JE LUISTEREN, MAAR IK BEGRIJP JE NIET.”

Als je wilt kun je je er vast op voorbereiden. Denk eens na: Herinner je je nog een situatie of heb jij onlangs een situatie gehad waarin je echt je best deed om te luisteren, maar je de ander niet begreep en het ook niet duidelijk werd?’

Als je de andere ‘afleveringen’ van deze cursus niet wil missen, stuur dan een berichtje naar mijn mailadres info@hjtc.nl, dan krijg je ze automatisch in jouw mailbox.

En als je denkt dat deze cursus ook interessant is voor mensen in jouw omgeving, dan zou ik het enorm waarderen als je dit blog wil delen met jouw volgers op social media.

Voor nu, zorg goed voor jezelf en voor elkaar!

Hetty

Hetty Jansen-Verhagen, HJTC
Utrecht, 25 maart 2020
CIL – inleiding (3/7)
Linkedin / Facebook

 

Bron:

Foto – JR Korpa – www.unsplash.com