LUISTEREN IN TIJDEN VAN CRISIS
Een gratis cursus voor jou – in 7 delen

Vandaag DEEL 2: “IK HOOR JE WEL, MAAR IK LUISTER NIET”.

Zoals ik gisteren in de inleiding van deze cursus al zei, deze zin hierboven was de aanleiding voor mijn ‘brainwave’, waardoor ik vandaag deel 2 gemaakt heb.
Deel 2 van jouw cursus ‘luisteren in tijden van crisis’.
Brenda van Osch vermeldde deze zin in haar artikel in het FD van afgelopen zaterdag; deze zin, die haar moeder jaren geleden uitte naar haar vader, en waarop hij reageerde met een gevoel van verbolgenheid, omdat hij zich afgewezen voelde op dat moment.

Als je de ander wel hoort, maar niet luistert

Als je de ander wel hoort en niet luistert, dan bouw je geen connectie op met de ander.
Je neemt waar dat de ander iets zegt, maar het dringt niet tot je door. De tekst ‘vliegt je om de oren’ en komt letterlijk en figuurlijk niet binnen bij jou.

Dat kan allerlei redenen hebben.
Gisteren heb ik je gevraagd om daar al eens even over na te denken: wanneer hoor jij de ander wel, maar luister je niet?
Je bent wellicht tot de conclusie gekomen dat je soms een goede reden hebt om niet te luisteren:

1. Omdat de ander iets voor de zoveelste keer zegt en hij/zij er van uit had kunnen gaan dat ik het nu toch echt allang wel weet@$#.
2. Omdat ik op iets gefocust ben dat belangrijker is dan nu naar de ander te luisteren.
3. Omdat ik nu geen tijd heb om naar de ander te luisteren. (Yep, die herken ik)
4. Omdat ik geen zin heb om te luisteren, want ik heb al zo mijn best gedaan vandaag om naar anderen te luisteren, pff.
5. Omdat ik niet in de gaten heb dat de ander het tegen mij heeft.
6. Omdat wat de ander zegt me raakt en dat voelt een beetje kwetsbaar.

Herken je er eentje of misschien wel meer??
Ik herken zeker nr. 3. Mijn kinderen hebben hier regelmatig last van gehad. Dan was ik aan het koken onder tijdsdruk (die ik mezelf oplegde) of was ik aan het werk (omdat ik iets af wilde hebben) en dan kwamen ze uit school en vertelden me verhalen, vroegen me om wat ik ergens van vond en dan reageerde ik op de automatische piloot. Ik hoorde ze wel, maar ik luisterde niet. Ik weet nog wel dat ik dan ’s avonds als ze in bed lagen boos werd op mezelf. Dat ik dus echt geen goede moeder was als ik hiermee zo door zou gaan enz. en ik ben toen mijn prioriteiten anders gaan stellen. Wat niet gemakkelijk was vanuit het aloude bekende patroon wat ik had.
En weet je, het wel naar ze luisteren heeft mij goed gedaan. (En ik hoop hen ook. Ik zal er binnenkort eens naar vragen:-)). Het echt connectie hebben met elkaar. Het er zijn voor elkaar. De verbinding voelen. De interesse tonen. De vragen stellen. De conclusies trekken dat we er toch echt, wat dit onderwerp betreft, heel anders in zitten. De acties die eruit voortkwamen. En het plezier wat we hadden met elkaar door ervaringen te delen.

Welke van de 6 is bij jou dominant?

Als jij me wel hoort, maar je niet luistert naar mij

Als de ander jou wel hoort, maar niet naar je luistert, dan krijg je geen connectie met die ander.
Jij vertelt wat jou raakt, wat je wil overdragen, wat je graag zou willen bespreken, waar je mee zit, maar je dringt niet tot de ander door.
Jouw tekst ‘blijft in de lucht hangen’ en komt letterlijk en figuurlijk niet  bij de ander binnen.

Je neemt waar dat je ‘tegen een muur’ praat. Dat wat jij zendt wordt niet ontvangen.
En dat voelt niet okay.
Afhankelijk van jouw karakter en wat er op dat moment speelt zal dit een reactie bij je oproepen. En voor die reactie heb je een goede reden.

1. “Dit zeg ik nu al voor de zoveelste keer en als dit nu nog niet tot je doordringt, dan weet ik niet of jij hier nog op de juiste plek zit.”
2. “Luister nou verdorie eens, want dit zeg ik niet zo maar, dit is echt belangrijk!”
3. “Als je even goed naar me luistert, dan begrijp je tenminste wat er aan de hand is.”
4. “Het is niet mijn schuld als dit fout gaat. Ik heb het je gezegd.”
5. “Hallo, contact…….”
6. “Waarom reageer je zo?”

Herken je er eentje of misschien wel meer??
Ik herken zeker nr. 6. Ik stel me kwetsbaar op door te delen wat ik voel, denk en vindt en de ander reageert niet. Als iemand niet reageert, voelt het voor mij dat ik niet gezien wordt. Dat ik er niet toe doe. Dat voelt eenzaam. En dat is geen fijn gevoel. Geen contact. Geen verbinding.
En inmiddels weet ik dat dit mijn voorspelbare eerste reactie is. Vanuit mijn persoonlijkheidsstructuur. En ik weet dat ik daar zelf mee aan de slag moet gaan. Dat deze slachtoffer-reactie feitelijk een aanval van mezelf is op mijn zelfvertrouwen en dat ik, en ook de ander daar niet vrolijk van worden.
Dus verwoord ik tegenwoordig de situatie en geef ik openheid in wat er bij mij gebeurt en laat ik weten dat ik het fijn zou vinden als de ander reageert. En dan komen er reacties van allerlei aard die duidelijkheid geven over hoe de ander op dat moment in de situatie zit en er komt openheid over het waarom van het niet reageren. En dan hebben we contact. Verbinding!

Welke reactie is bij jou dominant??

Waarom is luisteren soms zo moeilijk?

Luisteren kan moeilijk zijn omdat we daarvoor, zoals hierboven gezegd, soms goede redenen hebben die we niet delen.
Wat m.i. nodig is, zeker in deze roerige maanden, is om het contact toch even aan te gaan als je merkt dat de ander niet naar je luistert of als je merkt dat je zelf niet hebt geluisterd.
Dat je vanuit openheid en in een rustige modus zegt (bijv.: dit is hoe ik erin zit, dit is wat ik vind, denk, voel, wil, overweeg) wat er speelt/speelde bij jou op dat moment. Zodat het contact er dan wel is en zodat je de ander kan meenemen in jouw situatie, in jouw perceptie.
Waardoor er compassie komt in de relatie i.p.v. ergernis, boosheid, onbegrip.
En er geen aannames of interpretaties ontstaan. In het 3e deel morgen ga ik hier verder op in.

Waardoor is luisteren tegenwoordig nog lastiger?

Luisteren is in de tegenwoordige tijd nog moeilijker geworden door onze communicatie-devices (kan zo even niet op het Nederlandse woord komen) die we allemaal hebben. Zoals de laptop, de TV, de mobiele telefoon met alle apps die daarop staan.
De continue informatiestroom die op alle media verschijnt leidt ons af van een ‘pas op de plaats’ en echt luisteren naar de ander. Het luisteren, waarbij de menselijke communicatie-aspecten er allemaal zijn; de woorden, de toon, de houding, de gezichtsuitdrukking en de gebaren. Al die aspecten maken onze communicatie helder. Mis je er eentje of mis je er vier (zoals bij whatsapp, sms en mail waarbij je er maar eentje wel hebt, nl. woorden), dan wordt de boodschap overbrengen lastiger; dan wordt luisteren lastiger.

Luisteren in tijden van crisis is essentieel

Luisteren in tijden van crisis is essentieel voor het oplossen van problemen en essentieel voor het intermenselijke contact waar we blij van worden en wat nu door de isolatiemaatregelen verhinderd wordt.
Luisteren vraagt om verbinding aangaan met elkaar, openheid, even de rustige modus pakken, nieuwsgierig zijn naar hoe de ander erin zit, wat hem/haar beweegt, zonder oordeel en zonder de ander te willen redden of het voor de ander op te willen lossen.
Voor die verbinding heb je liefst oogcontact. Dus facetime, zoom, skype zijn nu de instrumenten om optimaal te kunnen luisteren. En ja, hoe contrair het ook klinkt, daarvoor hebben we nu gelukkig die apparaten tot onze beschikking.

Dus maak oogcontact, heb aandacht voor de ander en stel je open op.
Zo kunnen we naar elkaar blijven luisteren en er voor elkaar zijn. Waardoor stress minder wordt.
En staan we samen in de modus die ons helpt om hier goed en snel doorheen te komen.

Morgen neem ik je verder mee in deel 3: “IK HOOR JE WEL, MAAR IK LUISTER NIET ECHT.”

Als je wilt kun je je er vast op voorbereiden. Beantwoord voor jezelf eens de vraag: ‘Hoe werkt dat bij mij eigenlijk; wanneer hoor ik de ander wel, maar luister ik niet echt doordat ik interpreteer of een aanname heb?’

Als je de andere ‘afleveringen’ van deze cursus niet wil missen, stuur dan een berichtje naar mijn mailadres info@hjtc.nl, dan krijg je ze automatisch in jouw mailbox.

En als je denkt dat deze cursus ook interessant is voor mensen in jouw omgeving, dan zou ik het enorm waarderen als je dit blog wil delen met jouw volgers op social media.

Voor nu, zorg goed voor jezelf en blijf in contact met de ander!

Hetty

Hetty Jansen-Verhagen, HJTC
Utrecht, 24 maart 2020
CIL – inleiding (2/7)
Linkedin / Facebook

Bronnen:
FD, zaterdag 21 maart – artikel Brenda van Osch – “ik hoor je niet”

Foto – J.R. Korpa – www.unsplash.com