Angst voor wat er zou kunnen gaan gebeuren als ….

Herken je een van deze zinnen of iets soortgelijks?

“Ik weet niet of ik mee doe aan dat medisch onderzoek, want wie weet ..”

“Ja, het lijkt nu wel minder, maar je zult zien dat ..”

“Maar stel dat ze  ….. dat zouden we niet willen.”

“Ik vraag me af of dit wel goed blijft gaan, want ik weet het niet hoor ..”

Irreële angst

In dit blog heb ik het over de angst voor wat er in de toekomst mogelijk zou kunnen gaan gebeuren als … . De irreële angst; voor iets wat je vreest, wat werkelijkheid zou kunnen zijn ergens in de toekomst. En wat je niet wil dat ooit gebeurt.

Rationeel weten we allemaal dat we er niet in mee moeten gaan. Want het gaat over een irreële angst. 

Je hebt er nu geen invloed op. Er is nu niets aan de hand. En je kunt er nu niets aan doen. Het is niet reëel dat het in de lijn van de verwachtingen ligt.

En toch gaan de gedachten met je aan de haal. “Stel je voor, het zou zo maar kunnen dat …” Je hoofd gaat malen. De piekergedachtes volgen elkaar op. De scenario’s zijn oneindig. Het verhindert je om te genieten van het moment. Of om je te concentreren op de dingen die gedaan moeten worden.

En gevoelsmatig is het al even vervelend. Of misschien nog een tikje erger. Je krijgt een heel onrustig gevoel als je irreële angst ervaart. Je voelt je hart kloppen. Je ademhaling gaat omhoog of stokt zelfs. Je ervaart wat er zou kunnen gaan gebeuren nu al in je lijf. Je lontje wordt kort. Je reageert emotioneel. Iemand zei me laatst in een coachgesprek: “het lijkt wel of mijn IQ minstens 20 punten daalt als ik die angst ervaar.” Je slaapt er slecht door. Je wordt er doodmoe van. 

En gezelliger wordt het er niet op als de ander het ook nog eens het issue bagatelliseert.

Onveiligheid, te weinig invloed, gebrek aan controle en vertrouwen

Dat is waardoor irreële angst wordt gevoed.

Onveiligheid is van alle tijden en inherent aan ons mens-zijn. Door Covid-19 kan het zijn dat we het nog meer ervaren. Hoe de corona-pandemie zich gaat ontwikkelen is immers onzeker. Mutanten ontstaan. Maar wanneer en hoe gevaarlijk, geen idee. Akelig vooruitzicht. Het vaccin is niet zonder bijwerkingen. Zeldzaam, maar het kan zo maar zijn dat jij die ene bent, toch? Mijn vriendin is er niet gerust op. Dus ..

wat is het meest veilig?

Het gaat niet goed met het klimaat. De natuur in onze Veluwe gaat hard achteruit door een overmaat aan stikstof las ik gisteren in het NRC. Planten en dieren gaan dood. Wat doet dat met ons? Daar kun je nu al bang van worden. We zijn afhankelijk van bestuurders en beleid. Dus ..

waar heb je invloed op?

De werkdruk is hoog hoor ik van cliënten. Er vallen collega’s uit en zaken moeten worden overgenomen. Wie doet wat en wanneer? Wat wel en wat niet en hoe vlieg je dat aan bij een leidinggevende die ook overloopt? Kan ik er iets van zeggen of kijk ik het nog even aan? Dus ..

hoe houd je de controle?

Wat gaan ze doen? Welke beslissingen kunnen we het beste nemen? Houden ze wel rekening met ons? Ze snappen het bij de gemeente toch ook wel, wat denk je? Wat gaat er gebeuren als …? Onze buurt-app draait overuren. Dus ..

hoe kun je blijven vertrouwen?

Onveiligheid, te weinig invloed, gebrek aan controle en vertrouwen; elementen die een voedingsbodem kunnen zijn voor irreële angst.

Wat herken jij bij jezelf?

Als je je door irreële angst laat leiden

dan ligt dat wat je wil bereiken

verscholen achter hordes en obstakels

die je notabene zelf hebt geplaatst.

Weer lucht en ruimte

Er is een stappenplan dat je kunt volgen en wat helpt. Vier stappen die je uit de irreële angst leiden. 

1. Bewustzijn

Het allerbelangrijkste is om je er bewust van te zijn. 

Constateren dat je er weer last van hebt. Zonder oordeel of verwijt aan jezelf. Constateren dat je onveiligheid ervaart, te weinig invloed kunt uitoefenen, controle mist of weinig vertrouwen voelt.

2. En dan eerst maar eens even diep doorademen en gaan bewegen. 

Constateren dat je je adem inhield of dat je adem heel hoog zit. Lekker doorademen. En bewegen, ook al is het iets kleins zoals het verzetten van een been, het bewegen van je arm, het pakken van een pen. Dat kan zelfs in een online meeting. Of je gaat even wandelen, boodschappen doen, een klusje tussendoor. Zodat de stress vermindert.

3. Ondertussen ga je in gesprek met jezelf.

Constateren dat het een irreële angst is. Dat de scenario’s nooit uitkomen, want als er iets gebeurt dan is het nooit dat wat jij hebt bedacht, ook al waren het 1000 scenario’s. Constateren dat je zelf een Zwaard van Damocles hebt opgehangen boven jezelf, terwijl niets wijst op een acuut of aankomend gevaar. Constateren dat je op dit moment niet in de actie kunt gaan om iets op te lossen en dat het geen zin heeft om een notitie te maken of een afspraak in te plannen.

4. De laatste stap: jezelf afleiden.

Je aandacht focussen op iets anders. Werk oppakken dat je gedachten vasthoudt. Je favoriete muziek opzetten en meezingen. Iemand opbellen die je al lang niet hebt gesproken en op je lijstje staat. En als het ’s nachts gebeurt ademhalingsoefeningen doen of er even uitgaan en iets gaan lezen wat ontspant.

Transparantie

En het kan helpen om er open over te zijn met iemand die dichtbij je staat en kan luisteren. 

Zodat je kunt vertellen waar je mee zit. Wat je lastig vindt. Wat naar voelt. Waar je mee struggelt. Welke gedachtenpuzzel er in jouw hoofd zit. Wat echt niet mag gebeuren. 

Want irreële angsten zijn menselijk. Iedereen heeft ze weleens. 

En sommige van ons hebben ze vaker. Omdat je niet zo stevig in je vel zit. Omdat je nu eenmaal er gevoelig voor bent. Omdat je ervaringen hebt gehad die deze angsten triggeren. 

Openheid naar jezelf en naar de ander helpt tegen irreële angst

Openheid naar jezelf en naar de ander helpt om jezelf de erkenning te geven dat dit iets is wat er nu eenmaal is. Dat je er door bewustzijnsstappen en transparantie mee kunt dealen en dat je er daardoor steeds minder lang en minder sterk last van krijgt. Waardoor je je een stuk beter voelt. En dat heeft niet alleen effect op jouw eigen veerkracht en kijk op de wereld, maar ook op de samenwerking en het samenzijn met anderen!!

Hetty Jansen-Verhagen 4 mei 2021