Maandagochtend, 9.00 uur, de eerste cliënt van deze week stapt binnen. Wat ik via de telefoon al van haar heb gehoord, is dat het allemaal een beetje te veel is de laatste tijd. Van een vriendin had ze het advies gekregen “Dat ze nu toch eindelijk maar eens naar Hetty moest gaan voordat het te laat was.”
Tranen & tissues
Ze vertelt me dat ze de laatste tijd ’s ochtends meestal vermoeider is dan ’s avonds als ze naar bed gaat en dat het heel veel is wat er allemaal moet. Het valt haar zwaar, ze is niet meer vrolijk, vergeet dingen en soms denkt ze: “Ik lijk wel een elastiekje dat te strak staat, want als er nu nog iets bij zou komen, dan … ja, dan weet ik eigenlijk niet wat er gebeurt, maar ik ben er wel bang voor.”
Ze zit er in eerste instantie gelaten bij, maar terwijl ze praat, druppelen de tranen over haar wangen. Ze excuseert zich en ik zeg haar dat het goed is dat de tranen eruit komen en dat ik flink wat dozen tissues in de kast heb, waarop ze me aankijkt en lacht, door haar tranen heen.
Vermoeide mantelzorger
“Wat valt je het zwaarst?” vraag ik. “Mijn vader”, antwoordt ze. “Sinds begin vorig jaar zorg ik voor mijn vader. Het is zo’n lieve man! Hij woont 20 km van ons vandaan en hij gaat hard achteruit. Ik probeer om de dag naar hem toe te gaan en te zorgen dat ‘ie eten heeft, dat alles opgeruimd is, zijn was is gedaan. Ik neem ook zijn administratie mee naar huis, want hij kan de codes van het internetbankieren niet meer onthouden. Maar het gaat steeds slechter met hem. De thuiszorg komt heel onregelmatig doordat ze mankracht tekort hebben. Ik moet dus eigenlijk iedere dag even naar hem toe, maar dat red ik niet. En toch moet het, want ik kan ‘m toch niet aan zijn lot overlaten. Ik heb mijn moeder beloofd voor hem te zorgen.” De tranen stromen nu van haar wangen in haar nek. “Ik weet het niet meer. Ik ben zó moe.”
Het Process Communication Model en stress
Anne, zo noem ik haar nu even, is één van mijn cliënten die te lang de balans tussen geven aan zichzelf en geven aan de ander heeft laten doorschieten naar het laatste. Waarom is voor mij heel helder, met de kennis die ik heb over stress en het inzicht dat het Process Communication Model® (PCM) mij heeft gegeven over persoonlijkheidstypes en de voorspelbaarheid van stress-systemen. Dit model is een praktische tool om stress om te zetten in balans: innerlijke rust, plezierige relaties, soepele communicatie en betere resultaten.
Stress, overbelasting en burn-out
Anne voelt zich verantwoordelijk voor de taak die van haar verwacht wordt. Ze kan perfect organiseren, is sensitief, meelevend en voelt zich betrokken. Ze heeft een warme persoonlijkheid en logisch denken gaat vanzelf. De ideale werknemer zou je zeggen. Ja, dat klopt. Er is echter een ‘maar’. Deze karaktereigenschappen zijn bij overbelasting de triggers die ‘het elastiekje doen knappen’ en voor een burn-out zorgen. Waarom? Omdat Anne zichzelf dan wegcijfert, ze zich aanpast ook al is ze te moe of te druk, gaat over-controleren en zich verliest in details. Uiteindelijk zal ze zichzelf als slachtoffer van de situatie zien en tegelijkertijd denken dat zij de enige is die het nog begrijpt en de zaak kan redden.
Nee leren zeggen
Ik leg Anne uit wat stress met haar doet en ze kijkt me met grote ogen aan. Ja, het klopt allemaal. En nu? Ik heb helaas geen toverstokje waarmee ik al die zorgzame en hardwerkende mensen weer in één streek lekker in hun vel kan laten zitten. Wel kan ik Anne, onder andere via PCM, inzicht geven in zichzelf. Ook kan ik haar het gereedschap geven om beter voor zichzelf te zorgen; haar te leren dat op de juiste manier “nee” zeggen betekent dat ze “ja” zegt tegen iets wat nog belangrijker is voor haar. En dat – hoe raar – mensen daar niet boos over worden, maar juist dan heel begripvol zijn. Het betekent dat ik met haar mee kan denken over hoe ze de zorg voor haar vader kan delen met zijn buren, met haar broer, met haar man en hoe ze haar voorstel met hen optimaal communiceert. Ook onderzoeken we hoe ze weer rustmomenten kan creëren voor zichzelf, hoe ze kan zorgen dat ze niet meer zo vroeg wakker wordt en weer kan genieten. Het gereedschap wat ik haar aanbied is divers en is niet altijd even gemakkelijk beet te pakken, maar met hulp van de mensen om haar heen blijkt er toch heel wat in korte tijd te kunnen veranderen.
Opluchting
En haar vader? Als we anderhalve maand verder zijn, zegt Anne me met een brede glimlach dat hij vol trots vertelde dat ‘ie de laatste tijd zoveel bezoek krijgt. En dat hij met de buurman naar FC Utrecht is geweest. Hij had genoten! “En”, zei Anne met een gevoel van opluchting “daar werd ik zo blij van toen hij dat zei.”
Hetty Jansen-Verhagen, november 2017
Geef een antwoord