Het is zondagochtend vroeg en we zitten samen aan de keukentafel en lezen de krant.
Als ik naar buiten kijk dan zie ik dat de plataan al bijna kaal is en dat de wind de laatste blaadjes eraf waait. De zon probeert achter de wolken vandaan te komen, maar dat lukt niet echt. Het is sereen stil buiten en het enige dat ik hoor zijn mijn vingers die typen op het toetsenbord. En op de achtergrond een hoboconcert van Telemann. Op zondagochtend luisteren we, al zolang ik me kan herinneren, naar barokmuziek.
‘De NSC ziet een existentiële leegte van gedachten bij veel politici’ lees ik. Dit was blijkbaar een uitspraak die is gedaan tijdens het NSC-congres dat gisteren in Nieuwegein is gehouden.
Ik lees die zin een paar keer door om tot de conclusie te komen dat ik er niks mee kan.
En dan gaat mijn beroepsdeformatie aan.
Mmmm, de zin wordt geframed als een feit: dit is wat we zien. Wat we waarnemen.
Is dit mijn interpretatie? Ja. Vanuit het woord ‘ziet’.
Heb jij een perceptie op de zin? Lees ‘m nog eens.
Wat gebeurt er met jou als je de zin leest? Haak je af, ga je nadenken, vind je er wat van…?
Ik vraag het aan mijn man. Hij zegt overdenkend ‘ik ben wel benieuwd hoe een existentiële leegte van gedachten eruit ziet’ en gaat door met het lezen van zijn krant.
Tja, wat is een existentiële leegte van gedachten?
Wat observeer je dan?
En kan dat eigenlijk wel dat je gedachten existentieel leeg zijn of….. is het een verpakte aanval op de incompetentie van veel politici in de zin van ‘ze denken niet eens logisch na!!!’
Wat is jouw verwachting over het effect van de zin?
Die van mij dat de zin zeer waarschijnlijk niet helpend zal zijn voor het versterken van een soepele samenwerking.
Taal
Via taal maken we contact met elkaar en worden we gemotiveerd om samen te brainstormen over iets, met elkaar plezier te maken, iets te gaan doen, gevoelens te delen, feiten te bespreken en meningen uit te wisselen.
De andere kant is dat we via taal onze stress en ongemak uiten. Taal is een uitstekende tool om te kwetsen, aan te vallen, te verbloemen, te beschuldigen, verantwoordelijkheid uit de weg te gaan en te polariseren.
We vinden er wat van
Ik merk, terwijl ik dit typ, dat ik haakte op deze zin omdat ik een tendens ervaar dat we steeds vaker alleen vanuit de taal van meningen en overtuigingen met elkaar praten. En dit is maar een van de percepties die we als mens tot onze beschikking hebben om onszelf en de wereld te bezien. Er zijn er nog vijf: feiten, gevoel, actie, associatie (wat mijn man deed) en voorkeur/afkeur.
Het is volgens mij geen feit wat er wordt benoemd. Het is, denk ik, niet zo dat veel politici een existentiële leegte van gedachten in hun hoofd hebben.
Het is wel een overtuiging. En sterker nog, het is de tekst van de journalist waarvan ik niet weet of die letterlijk is gezegd of dat het een vertaling is die de journalist heeft gemaakt van wat er volgens hem is gezegd.
Een opinie dus.
Waarom ik hier een blog over maak?
Omdat in praatprogramma’s op TV, op social media, in de politiek, op straat en in gesprekken opinies en meningen steeds meer ruimte krijgen.
Een opinie is een gevoelsenergie. Vanuit een overtuiging, een norm. In een dialoog onderzoeken we bij elkaar onze overtuigingen, toetsen we meningen.
Wij mensen zijn emotionele wezens. Als je samen een overtuiging deelt voelt het vertrouwt. Ben je veilig omdat je niet wordt uitgesloten.
Hoor je erbij. Wordt je geaccepteerd. Een puber zoekt dat op.
In een discussie staan meningen en overtuigingen tegenover elkaar. Zijn er tegengestelde opinies. Zoeken we verbinding bij wat we vertrouwen, wat het sterkst is, wat het meest veilig is.
Bij angst en onzekerheid wordt dit versterkt.
Als meningen niet gedragen worden door feiten…
Iemand zei laatst tegen mij ‘feiten boeien me niet’.
En daar maak schrok ik van, want waar komen we uit als meningen niet gedragen worden door feiten. Wat als iemands interne logica besluit bepaalde informatie niet te vertrouwen. Zoals iemand laatst zei ‘dat zijn alternatieve feiten’.
Het vervelende van opinies is dat dus bij onveiligheid en wantrouwen al snel overgegaan wordt naar overtuigingen doordrukken, onredelijkheid, uitsluiting of 1 kant kiezen. De oogkleppen gaan op. De ondertoon is wantrouwen en angstvallig vasthouden aan DE waarheid.
Bij tegengestelde meningen wordt dan niet geluisterd om te luisteren. Er wordt geluisterd om te reageren met een tegenaanval. Dit kost tijd, kost energie en demotiveert om samen te werken. Het conflict dat dan ontstaat is niet de voedingsbodem die de energie geeft om er samen uit te komen, maar om met die energie de loopgraven verder te versterken. Roddelcircuits worden gevormd, mensen worden tegen elkaar opgehitst.
De uitspraak ‘we oordelen over mensen omdat we ze niet kennen en we leren ze niet kennen omdat we over ze oordelen’ wordt dan werkelijkheid en opent de weg naar polarisatie.
Sinds ik oma ben, ben ik gevoeliger geworden voor de ontwikkelingen in die richting. Omdat ze mijn kleindochter, waar ik zielsveel van houd, gaan raken.
Ik wil graag weten wat de NSC bedoelt met de ‘existentiële leegte bij veel politici’ en ben vooral benieuwd hoe de NSC deze framing om gaat zetten in een taal waar de vele politici naar willen luisteren. Niet om te reageren of om zich tegen te verzetten. Maar om een gesprek in gang te brengen vanuit nieuwsgierigheid naar de herkomst van overtuigingen, het waarom van de opinie. Naar de psychologische behoefte achter de woorden die worden uitgesproken. Vanuit respect.
Socrates verwoordde het destijds al zo mooi;
‘ben benieuwd naar het denken en het gevoel van de ander
achter de woorden die worden gesproken
en je zult je verwonderen’.
Om vervolgens over te kunnen stappen naar verbazing over de gedeelde zienswijzen, behoeften, drijfveren, gemeenschappelijke waarden. En het naast elkaar kunnen bestaan van variaties in opvattingen. Want hoeveel verschillen er ook tussen de partijen zijn, er blijken als er weer geluisterd wordt naar elkaar, altijd gedeelde behoeften te zijn en meer overeenkomsten dan gedacht. En ruimte en respect voor de verschillen.
En dan staat de weg open naar een samengestelde visie. Om, vanuit die visie en de feiten, acties uit te zetten waarbij plezierig wordt samengewerkt aan een wereld die leefbaar is voor ons allemaal.
In mijn teamontwikkelings-sessies is dit een succesvolle benadering.
In onderhandelingen is dit de geijkte weg van ego naar compassie.
Ouders zijn er bekend mee.
We kunnen dit, jij en ik. Wij allemaal.
En nu eerst even naar buiten. Wind in de snoet.
Om de verkoudheid weg te blazen zodat ik mijn kleindochter weer kan knuffelen.
Een hele mooie dag allemaal!
Geef een reactie